Bilgisayar Ağları
Bilgisayar Ağları
Bilgisayar ağı, iki veya daha fazla cihazın veri paylaşımı için birbirine bağlı olduğu bir sistemdir. Bu bağlantılar fiziksel kablolar, fiber optik kablolar veya kablosuz sinyaller aracılığıyla sağlanabilir. Ağlar sayesinde cihazlar arasında veri alışverişi, kaynak paylaşımı (örneğin yazıcılar, dosyalar, internet bağlantısı) yapılabilir.
Bilgisayar ağları, boyutlarına ve coğrafi yayılımlarına göre farklı türlere ayrılır:
LAN (Local Area Network):
- Küçük ve yerel bir alandaki (bir bina, ofis veya okul gibi) cihazların birbirine bağlandığı ağdır.
- Ethernet kartları, kablo ve switch veya hub ile oluşturulan ağ sistemidir.
MAN (Metropolitan Area Network):
- Bir şehir veya büyük bir kampüs gibi geniş bir alanda kurulan ağdır.
- MAN, LAN’dan büyük, WAN’dan küçük bir ağ türüdür. Genellikle şehirdeki birden fazla binayı bağlar.
WAN (Wide Area Network):
- Coğrafi olarak geniş alanlarda (şehirler, ülkeler veya kıtalar arasında) kurulan ağlardır.
- İnternet en büyük WAN örneğidir.
- WAN’lar, farklı LAN’ların veya MAN’ların birbirine bağlanmasıyla oluşturulur.
LAN, MAN ve WAN gibi yaygın ağ türlerinin yanı sıra PAN, CAN, RAN, BAN gibi ağ türleri de bulunmaktadır.
Bilgisayar Ağları: Sunucu ve İstemci
Bir ağ sistemi, genellikle en az bir Sunucu (Server) ve buna bağlı İstemciler (Client)’den oluşur. Sunucu, ağdaki hizmetleri sağlar, istemciler ise bu hizmetlere erişir.
Bağlantı ve İletişim Elemanları
Ethernet Kartı: Yerel ağlarda veri alışverişini yöneten ve gerçekleştiren donanımdır. Cihazların ağa fiziksel olarak bağlanmasını sağlar.
Hub: Ağdaki cihazlar arasında veri dağıtan basit bir cihazdır, ancak veri yönlendirme yapmaz, tüm bağlantı noktalarına veri gönderir.
Switch: Hub gibi veri dağıtım elemanıdır ancak daha gelişmiştir. Veriyi, bağlı cihazların MAC adreslerine göre doğru cihaza yönlendirir ve iletinin güçlendirilmesini sağlar.
Router (Yönlendirici): Farklı ağlar arasında veri trafiğini yöneten cihazdır. Genellikle LAN (yerel ağ) ile internet veya diğer ağlar arasında bağlantı kurar, veriyi IP adreslerine göre yönlendirir.
Gateway (Ağ Geçidi): Farklı ağlar arasındaki veri trafiğini kontrol eden cihazdır. Ağa giren ve çıkan tüm veriler gateway üzerinden geçer.
Switch:
Switch, ağ cihazları arasında veri aktarımını sağlayan ve her cihaza aynı bant genişliğini sunan bir ağ anahtarıdır. Her port bağımsız olarak çalışır, bu sayede cihazlar birbirlerinden etkilenmeden veri aktarımı yapabilir. Switchler, MAC adreslerine göre veri yönlendirir ve yalnızca hedef ve kaynak cihazlar arasında iletişim sağlar, diğer cihazlar bu süreçten etkilenmez.
Router:
Router, farklı ağlar arasında veri paketlerini yönlendiren bir ağ cihazıdır. Router, gelen veri paketlerinin hedef ağ adresine göre en uygun yolu seçerek iletimini sağlar. Bu cihaz, ağları birbirine bağlar ve verilerin doğru yönlendirilmesi için IP adreslerini kullanır.
Konfigurasyon İşlemleri:
Switch ve router konfigürasyon işlemleri, ağın güvenliğini, performansını ve yönetimini optimize etmek için yapılır. Örneğin, VLAN oluşturularak muhasebe ve IT bölümleri için ayrı ağlar (Muhasebe VLAN, IT VLAN) tanımlanabilir. Bu sayede her bölüm kendi cihazları üzerinden izole bir şekilde çalışır ve ağ trafiği daha verimli yönetilir. Router’lar ise farklı ağlar arasında veri iletimini sağlarken, yönlendirme işlemleri ile ağlar arası iletişimi düzenler.
Ayrıca, her iki cihazda da güvenlik, IP adresi atama, port ayarları gibi işlemler konfigürasyon ile düzenlenir. Bu işlemler, ağın genel performansını artırırken, yönetim ve sorun giderme süreçlerini de kolaylaştırır.
CLI (Command Line Interface), cihazların komut satırı aracılığıyla yapılandırılmasını ve yönetilmesini sağlayan bir arayüzdür. Cisco gibi ağ cihazları üzerinde, CLI kullanarak konfigürasyon işlemleri yapılır.
CLI Komutları:
- Enable:
- “en” şeklinde de kullanılabilir.
- Bu komut, kullanıcıyı privileged moduna geçirir. Bu modda, cihazın daha fazla konfigürasyon komutlarına ve ayarlarına erişim sağlanır.
- configure terminal:
- “conf t” şeklinde de kullanılabilir.
- Bu komut, kullanıcıyı “global configuration” moduna geçirir. Bu modda, cihazın genel konfigürasyonu yapılabilir.
- hostname
- “host” şeklinde de kullanılabilir. (host <isim>)
- Bu komut, cihazın tanımlayıcı adını değiştirerek, ağ üzerindeki diğer cihazlar tarafından daha kolay tanınmasını sağlar.
- reload
- Cihazı yeniden başlatmak için kullanılır.
- exit
- Mevcut moddan bir önceki moda dönmek için kullanılır.
- no hostname
- Cihazda daha önce belirlenmiş bir hostname varsa, bu komut çalıştırıldığında o hostname silinir ve cihazın adı varsayılan ismine (genellikle “Router” veya “Switch”) geri döner.
- write (wr) / copy running-config startup-config
- Yapılandırma değişiklikleri yaptıktan sonra, bu değişiklikleri kaydetmek için kullanılır.
- Cihaz yeniden başlatıldığında veya güç kaynağı kesildiğinde bile yapılan değişiklikler kaybolmaz.
- password
- Konsol ya da terminal bağlantısı için şifre belirler.
- Cihaza erişmek için şifre kullanılır.
- ping
- ping <ipAddress>
- IP adresine veri paketleri göndererek, o adresle bağlantı kurma yeteneğini test eder.
- show version
- Cihazın mevcut durumu ve özellikleri hakkında hızlı bir özet sağlar
- interface
- Bu komut, cihazdaki belirli bir port veya arayüzün yapılandırılmasına olanak tanır. Örneğin, bir Ethernet portunun IP adresini ayarlamak için kullanılır.
- interface vlan
- Ip Address
- Cihazın ağ üzerinden veri iletimi yapabilmesi için bir IP adresine ihtiyacı vardır. Bu komutla, bir arayüze IP adresi atanır.
- IP address 192.168.1.1 255.255.255.0
- traceroute
- Bir ağdaki veri paketlerinin varış noktasına ulaşırken geçtiği yönlendiricileri (router) izlemek için kullanılan bir ağ aracıdır.
- traceroute 192.168.1.1